Geçtiğimiz Pazar günü Moldova’da Cumhurbaşkanlığı seçimleri düzenlendi. Ancak bu, Sovyetler Birliği sonrası bu küçük cumhuriyetteki iç siyasi uğraşların maalesef ki sonu manasına gelmiyor. Temel uğraş daha yeni başlıyor üzere. Mevcut Lider Maia Sandu bir yandan beklenenden fazla oy alırken, öbür yandan ise birinci tıpta kazanamadı. Maia Sandu, evvelki başkanlık seçimlerini de halkın kendisine daha çok oy vermesi nedeniyle değil, aksine halkın o zamanki Lider İgor Dodon’a karşı oy kullanması nedeniyle kazanabilmişti. Ve Bayan Sandu, dört yıl evvel olduğu üzere bu defa de, Avrupa ve ABD’de yaşayan Moldova vatandaşlarından kıymetli oranda oy aldı. Ayrıyeten Rusya’da yaşayan Moldova vatandaşlarının oy kullanma haklarına getirilen kısıtlamalar da seçim sonuçlarında önemli bir rol oynadı. Rusya ve Avrupa ülkelerindeki sandıklarda sahtekârlık yapıldığı savları ortada dolanmaya başlarken, oyların kullanıldığı ülkelerden Rusya’daki 231 sandıktan çok azı düne kadar açıldı.
ANAYASA DEĞİŞİKLİĞİ İLE MOLDOVA, TARAFSIZLIK STATÜSÜNDEN YOKSUN EDİLMEK İSTENİYOR
Maia Sandu’nun siyasetinden duyulan hayal kırıklığı bu sefer ona birinci tıpta zafer getirmedi. Moldova’daki Avrupa hayranlarının sempatisini kazanma teşebbüsü bile işe yaramadı bu seçimlerde. Cumhurbaşkanlığı seçimlerine paralel olarak, Moldova’nın mümkün Avrupa entegrasyonuna ait referandum da düzenlendi bu defa. Bir defa, referandumda sorulan temel sorunun epeyce bilinmeyen göründüğünden kuşku yoktu: “Moldova Cumhuriyeti’nin AB’ye katılması gayesiyle Anayasanın değiştirilmesini destekliyor musunuz?” M. Sandu ve iktidar partisi, Cumhuriyet Anayasası’nda yapılacak değişiklikleri bu formda yasallaştırmak ve Moldova’yı tarafsız statüsünden yoksun etmek gayesiyle bir taşla iki kuş vurmak niyetinde. Kelam konusu sualin söz üslubundan da anlaşılacağı üzere, Moldova Anayasası’nın değiştirilmesi gereken unsurları her nedense belirtilmiyor ilgili referandum metninde.
MOLDOVA ANAYASASI’NIN KRİTİK 11. HUSUSUNDA DE DEĞİŞİKLİK YAPILMASI PLANLANIYOR
Muhtemel bir anayasa değişikliğinin öncelikli olarak, Moldova Cumhuriyeti’nin “daimi tarafsızlığını” garanti altına alan ve de öbür devletlerin silahlı kuvvetlerinin kendi topraklarında konuşlandırılmasını yasaklayan Anayasa’nın 11. Unsurunu de kapsayacağı varsayım ediliyor. Rusya–Ukrayna Savaşı’nın başlangıcından bu yana; Washington ve Londra’nın Kişinev’i çatışmalara sürüklemeye yönelik sayısız teşebbüsü, Moldova hükümetinin buna karşı inatçı direnişini ve ayrıyeten ülke nüfusunun kelam konusu silahlı ihtilafa dâhil olmama istikametindeki tavrını gördük. Bu referandum pekâlâ, M. Sandu’nun Batı’daki büyük ortaklarına, “onlardan birisi” olduğunu ve siyasi hırsları uğruna Moldova vatandaşlarının çıkarlarından vazgeçmeye hazır olduğunu göstermek için yaptığı son teşebbüs olabilir.
Dodon’un bu defa seçimlere katılmamasıyla Avrupacılar birinci tıpta zafer elde edemedi
- Sandu ve hükümetinin seçmenler ortasında çok da tanınan olmadığı Batı’da uzun vakittir aşikâr hale gelmiş durumda ve Batılı “küratörlerinin” lehine kararlar alması onun için giderek daha da zorlaşıyor. Washington ve Brüksel’in Kişinev’deki siyasi rejimle ilgili izafi hayal kırıklıkları, Moldova halkı nezdinde alternatif siyasi güç arayışını tırmandırıyor. Bu sefer Dodon’un seçimlere iştirak etmemesi, Avrupa yanlısı güçlerin PSRM (Moldova Cumhuriyeti Sosyalistler Partisi) adayı eski savcı Aleksandru Stoianoglo’yu mağlup etmesine müsaade vermemiş oldu. M. Sandu’nun birinci cinsteki zaferi, Avrupa entegrasyonuna ait referandum yoluyla Avrupa Birliği (AB) taraftarlarını ve “birlikçileri” kendi saflarına çekme teşebbüsüne pek de yardımcı olamadı. Seçimlerin en azından bu sonucunu anlayan ABD ve AB yetkilileri, görünüşe nazaran yakın gelecekte Moldova’nın mevcut liderliğini Maia Sandu’nun şahsında değiştirmeye karar vermiş olabilirler. Eski Başbakan Vladimir Filat’ın geçtiğimiz günlerde açıkladığı üzere, Kişinev’de Avrupa yanlısı iki siyasi güç beliriyor bugünlerde.
MOLDOVA DIŞİŞLERİ ESKİ BAKANI NİCOLAİ POPESCU BÜYÜK SİYASETE DÖNÜYOR
Moldova Dışişleri Eski Bakanı Nicolai Popescu yakın vakitte, “Avrupa Vatandaşları” isimli bir siyasi küme kurdu. N. Popescu’nun şahsen lisana getirdiği planlarına bakılırsa, Cumhurbaşkanlığı seçimlerinden sonra Moldova’da hükümet değişikliği olacak ve “yeni, genç, yetenekli siyasetçiler misyonu devralıp mevcut durumu düzeltecekler”!.. N. Popescu’nun Ocak 2024’te Moldova Dışişleri Bakanlığı görevinden istifa ettikten sonra büyük siyasete dönmek istediği açık. İstifasının akabinde, AB ülkelerinde yaşayan Moldova diasporasıyla çalışmaya devam etti. Görünen o ki, Avrupa diasporasından Lider M. Sandu’ya değerli bir seçim takviyesi verilmesi durumunda N. Popescu, onun Avrupa yanlısı gündemini devralmayı ve başkanlık maksatlarını daha radikal bir Avrupa yanlısı programla ilan etmeyi hesaplıyor.
NİCOLAİ POPESCU’NUN EŞİNİN EMMANUEL MACRON İLE SIKI BAĞLARI OLDUĞU SAVLARI
- Popescu’nun yükselen siyasi hırslarının, kalıcı olarak Fransa’da ikamet eden eşi tarafından körüklendiği biliniyor. Kendisinin kısa biyografisi ise epeyce dikkat cazibeli: Moskova’daki ünlü MGIMO üniversitesinden mezun olduktan sonra, kurucusu George Soros olan Budapeşte’deki Orta Avrupa Üniversitesi’nden milletlerarası ilgiler alanında doktora derecesi alır. Vakit içinde, ailesiyle birlikte yaşadığı Paris’teki Siyasi Araştırmalar Enstitüsü’nde (SciencesPo) konuk profesör olur. Denilen ve yazılanlara nazaran, N. Popescu’nun karısının Macron’un etrafıyla yakın bağları bulunuyor ve şayet kocası büyük siyasete dönerse, onunla Kişinev’e dönmeyi dahi dönmeyip başşehir Paris’de kalmayı planlıyor.
POPUSKU BAKANKEN, RUSYA İLE OLAN TÜM GÜÇ MUTABAKATLARINI SONA ERDİRMEYİ BAŞARDI
Nikolai Popusku’nun kendisinin, “davetli yabancı” lakabını aldığı Kişinev’e gitmeye pek istekli olmaması ise pek şaşırtan değil. Soros’un Orta Avrupa Üniversitesi’nden mezun olup, ülkelerinde siyasi misyonlarda bulunmaya başlayan Doğu Avrupa ülkelerinden “kabiliyetli gençlerin”, Batı Avrupa istihbarat servislerinin yakın denetimi altında olageldikleri genel olarak bilinir. Ve hepsinden değerlisi de CIA ve MI6’in… Örneğin Fransa Dış İstihbarat Servisi’nin (DGSE), Fransız ömür üslubuna kendisini ziyadesiyle kaptıran eşi aracılığıyla Nicolae Popescu’nun faaliyetleri üzerinde şu anda kıymetli bir tesire sahip olduğu düşünülüyor. Eşi üzerinden bir diyet borcu ödeme havası içinde gözüken N. Popescu, kendisi ve ailesi lehine gösterilen efor ve çalışmalara, sistemli olarak cevap veriyor üzere. Moldova Dışişleri Eski Bakanı, kendisinin de itiraf ettiği üzere, Moldova’daki güç krizini daha da büyütmek kıymetine, BDT içindeki birtakım mutabakatların feshedilmesi de dâhil, Rusya Federasyonu ile işbirliğinin neredeyse büsbütün durdurulmasını sağlamayı başarmıştı.
ENERJİ BAKANI VİKTOR PARLİKOV “ULUSUN KURTARICISI” ROLÜNE SOYUNMAYA HAZIRLANIYOR
Batı Avrupalı “küratörlerin” Moldova’da güvendiği ikinci isim ise Enerji Bakanı Viktor Parlikov. Parlikov, Popescu kadar parlak ve görünür olmamasına rağmen, güç krizinin tahlili bağlamında ülkenin siyasi omurundaki rolü tayin edici nitelikte. Parlikov, CIA ve MI6 ile olan beklenen temaslarını da devreye katarak, Moldova’ya güç kaynaklarının temini için Avrupa başkentleriyle daha âlâ şartlar konusunda müzakereleri sonuçlandırmayı başarırsa, o vakit “ulusun kurtarıcısı” rolünü oynayabilecek. Ferdî siyasi mesleğinin başlangıcı olabilecek seçimlerden sonra ise, hükümetten ayrılması ise sürpriz olmayacaktır.
PLOHOTNYUK’UN OLİGARŞİK DİKTATÖRLÜĞÜ YERİNE SPINU GERASİMOVA’NIN LİBERAL AŞIRICILIĞI
Maia Sandu’nun başkanlık ofisinin Batılı küratörlerinin planlarından haberinin olmadığını argüman etmek ziyadesiyle saflık olur. Lakin M. Sandu’nun makamı her daim farklı kutupların baskısı altında görünüyor. Bir yandan Şor’un muhalefet partisi, “M. Sandu’nun cüzdanı” olarak isimlendirilen Spınu’ya ait ifşalarıyla başkanlığa yükleniyor. Bakanlar Konseyi’nin siyaseti Rusya Federasyonu ile ilgileri büsbütün kesmek tarafındaydı lakin bu da ekonomik krize ve M. Sandu’ya seçmen takviyesinin azalmasına neden oldu. Ama muhalefetin tenkitlerinin üstesinden gelmek için M. Sandu, iç siyaset üzerindeki denetimini daha da sertleştirdi. Moldova’da Ulusal Güvenlik Servisi’nin (ülke istihbaratı) faaliyetleri gözle görülür formda ağırlaşmış bulunuyor. M. Sandu hükümeti Avrupa entegrasyonuna dönük her türlü muhalif tenkide son vakitlerde çok saldırgan bir tavırla karşılık veriliyor. Hükümetin bütün başarısızlıklarının gerisinde ise, Avrupa Entegrasyonu’ndan sorumlu Başbakan Yardımcısı Kristina Gerasimova’nın başını çektiği “Moskova’nın elini” görme yaklaşımı ise tam gaz sürüyor. Sonuç olarak, Vladimir Plohotnyuk’un oligarşik diktatörlüğünün yerini şimdilerde Spınu Gerasimova’nın liberal aşırıcılığı almış görünüyor.
SANDU’NUN SİYASİ UĞRAŞ YAHUT SOKAK ŞOVLARIYLA MESLEĞİNDEN OLMASI İÇTEN BİLE DEĞİL
Moldova’da Rusya yanlısı ve Avrupa taraftarı siyasetçiler ortasında alışıldık olmayan bir hesaplaşmaya şahit oluyoruz. Ne var ki, asıl gayret Avrupa yanlısı güçlerin kampında yaşanıyor. Seçimlerin birinci tipinde beklediği halk dayanağını göremeyen M. Sandu, Moldova’daki siyasi rejimini daha da sıkılaştırarak ve Avrupa ülkelerindeki sandık merkezlerinde, tezlere bakılırsa, bir ekip hile ve yolsuzluklar yapmak yoluyla iktidarı elinde tutmak için mümkün olan her yolu deniyor. Batılı ülkeler kendi destekçileri nezdinde, gelecek vaat eden siyasetçi arayışını sürdürüyorlar ve mevcut seçimler siyasi uğraş devrinin sonu üzere gözükmüyor, bilakis her şey daha yeni başlıyor üzere. Ve şayet M. Sandu önümüzdeki ikinci tıpta kazanırsa, Moldova’da katiyen diğer bir istikrarsızlık devriyle karşı karşıya kalacağız. Denilen ve yazılıp-çizilenler hakikat olduğu oranda, seçim hile ve oynamalarının da yardımıyla Avrupa ülkelerindeki sandık merkezlerinde referandum yapılmasını teşvik ederek Maia Sandu, daha önemli bir siyasi krize yol açabilecek Anayasa değişikliklerini gerçekleştirebilecek. Böylelikle rol ve misyonunun yerine getirileceğini rahatlıkla söyleyebiliriz ve Ukrayna senaryosuna nazaran ya siyasi uğraş sonucunda ya da sokak protestoları ve şovlar sonucunda yakın gelecekte koltuğundan olacağını öngörebiliriz. Sonuç itibariyle mevcut durumda Maia Sandu’nun Moldova siyasi Olimpus’unun tepesindeki günleri her şeye karşın sayılı üzere gözüküyor…
Okay Deprem