TÜİK datalarına nazaran, Türkiye’de mümkün eğitim mühleti 2021 yılından beri daima azalma kaydediyor. Buna nazaran, 2022 yılında 18,2 yıl olan mümkün eğitim müddeti, 2023 yılında 17,9’a geriledi. Böylelikle, olası eğitim müddetinde yüzde 1,3’lük düşüş yaşandı. 2021’de 18,8 olan beklenen eğitim müddeti, iki yıl içinde yüzde 4,78 azaldı.
Muhtemel eğitim müddeti, erkeklerde 2022 yılına nazaran yüzde 2,8’lik düşüş ile 17,6 yıl olurken, bayanlarda yüzde 0,3’lük artış ile 18,4 yıl oldu.
TÜİK, 2023 yılına ait ‘Muhtemel Eğitim Süresi’ (MES) araştırmasını yayımladı. MES, en genel tarifiyle “ilgili eğitim kademesine giriş yaşında olan bir kişinin, belirtilen eğitim kademesinde geçirmesi mümkün örgün eğitim süresini” söz ediyor.
ERKEKLERDE DÜŞÜŞ
Türkiye’de ilkokula başlama çağındaki bir bireyin en yüksek eğitim kademesini tamamlayana kadar eğitim hayatında geçirmesi olası mühlet 2023 yılında 17,9 yıl oldu. Böylelikle MES, 2022’de 18,2 yıl olurken 2023’te 17,9’a geriledi.
İlkokul çağındaki bir bireyin ortaöğretimi tamamlayana kadar eğitimde geçirmesi beklenen müddet 12,3 yıl, okul öncesi eğitimde ise 1,6 yıl olarak hesaplandı. İlkokul çağındaki bir bireyin ortaöğretimi tamamlayana kadar eğitimde geçirmesi beklenen müddet, geçen yıl 12,7 olarak gerçekleşmişti.
İlkokula başlama çağındaki bir bireyin en yüksek eğitim kademesini tamamlayana kadar eğitim hayatında geçirmesi olası müddet bir evvelki yıla nazaran toplamda yüzde 1,3’lük düşüş gösterdi. 2021 yılından itibaren görülen bu düşüş erkeklerde bayanlara oranla daha süratli seyretti. MES, erkeklerde 2022 yılına nazaran yüzde 2,8’lik düşüş ile 17,6 yıl olurken, bayanlarda yüzde 0,3’lük artış ile 18,4 yıl oldu.
EN YÜKSEK İSTANBUL’DA
2023 yılında, vilayet seviyesinde en yüksek mümkün eğitim müddeti 20,3 yıl ile İstanbul’da gerçekleşti. İstanbul’u, 19,7 yıl ile Karabük, 19,6 yıl ile Ankara, 19,1 yıl ile Rize ve Erzincan izledi. Birebir süreçte olası eğitim müddeti en düşük olan vilayet 14,9 yıl ile Muş ve Şırnak olurken, bu vilayetleri sırasıyla 15,1 yıl ile Ağrı ve Şanlıurfa, 15,8 yıl ile Mardin izledi.
MES’in 2019 ile 2023 yılları ortasında en çok artış gösterdiği birinci beş vilayet sırasıyla yüzde 8,3 ile Gümüşhane, yüzde 4,6 ile Hakkari, yüzde 2,5 ile Van, yüzde 2,1 ile Diyarbakır ve yüzde 1,7 ile Ağrı oldu. Birebir devirde, mümkün eğitim müddetinin en çok düşüş gösterdiği vilayetler ise sırasıyla yüzde 10,4 ile Eskişehir, yüzde 10,3 ile Çankırı,yüzde 10 ile Yalova, yüzde 9,6 ile Antalya ve yüzde 8,6 ile Muğla oldu.
Türkiye genelinde MES, 2023 yılında bayanlar için 18,4 yıl, erkekler için ise 17,6 yıl oldu. Her iki cinsiyette de en yüksek MES kıymeti İstanbul’da gerçekleşti. Erkeklerde İstanbul’u Karabük, Ankara, Erzincan ve Bayburt izlerken; bayanlarda sıralama Karabük, Tunceli, Ankara ve Rize olarak gerçekleşti.
Muhtemel eğitim mühletinin erkeklerde en düşük olduğu vilayet olan Ağrı’yı, sırasıyla Şırnak, Muş, Şanlıurfa ve Mardin takip ederken; MES’in en düşük olduğu vilayetler bayanlarda; Muş, Şanlıurfa, Şırnak, Ağrı ve Bitlis oldu.
CİNSİYET EŞİTLİĞİ ENDEKSİ
MES kapsamında cinsiyet eşitliği endeksi, bayan MES bedelinin erkek MES kıymetine oranı ile hesaplanıyor. ISCED 1-8 kademesinde (ilkokul-yükseköğretim) MES kapsamında cinsiyet eşitliği endeksi 2023 yılında 1,05 oldu. 2018 yılında 0,97 olan endeks, 2023 yılında 0,08 puanlık artış göstererek bayanlar lehine değişim göstermeye devam etti.
Endeksin en yüksek olduğu beş vilayet sırasıyla 1,12 ile Tunceli ve Iğdır, 1,10 ile Çanakkale, 1,09 ile Bartın ve Çankırı oldu. Cinsiyet eşitliği endeksinin en düşük olduğu vilayetler ise sırasıyla 0,95 ile Bitlis, Şanlıurfa ve Siirt, 0,96 ile Muş ve 0,98 ile Batman olarak gerçekleşti.