TCMB’den yapılan açıklamada, “Kurul, mevcut siyaset faizinin global talebe ait artan riskleri dikkate alarak kâfi seviyede olduğunu değerlendirmiştir. Uygulanacak siyasetler aralık ayında açıklanacak olan 2023 Yılı Para ve Kur Siyaseti metninde kapsamlı olarak ilan edilecektir.” sözlerine yer verildi. Pekala faiz kararı sonrası kredilere nasıl bir yansıma görürüz? İşte ayrıntılar…
Faiz kararıyla ilgili CNN Türk canlı yayınında açıklamalarda bulunan Beykent Üni. Rektörü Prof. Murat Ferman şu sözleri kullandı:
“Geçtiğimiz PPK kararının bir konfirmasyonu, bir ardında duruş ve taahhüdü yerine getiriş olarak kabul edilmeli. Merkez Banka’larının güvenilirliği değerlidir. TCMB ibaresinin gerisinde durarak. Seneyi bağlantı bakımından değerli bir müspet puanla kapatmıştır.
Merkez bankalarının bu mevzuda oynayacakları rol ve hareket kabiliyetleri evvelce beri tartışma bahsidir. Enflasyona karşı nasıl tedavi uygulamak her vakit istenilen sonucu vermiyorsa burada da dünyada faiz artırarak antibiyotik kullanarak sıkılaştırma yoluyla enflasyon üzerinde kalıcı tesir sağlanması mümkün gözükmüyor.
Türkiye’nin kendi şartlarına nazaran vaziyet etmek lazım. Türkiye iktisat siyaseti kapsamında özgün duruşun kodlarını burada aramak lazım. Türkiye iktisadına uyarlarken illa ortadoks siyasetleri uygulamak sonuç vermeyebilir. Merkez Bankası taahhüdünü yerine getirmiştir.
Merkez Bankaları piyasaları parmak ucunda tutmalı, piyasa ne yapacak diye çekinmeli hem de güya merkez bankaları bu etkinliklerini kaybetmemeli. Merkez Bankası son aylarda bu gücünü bir tarafa bırakmıştı. Fed de bu gücünü 5 aydır bıraktı. O da daima üst taraflı kullanacak.
Ancak Merkez Bankası taahhüdünü yerine getirdi. 9.50’ye 9.75’e de inebilirdi lakin Merkez Bankası bir kesim da fırsat varken yüzde 9’a indirdi.
Pandemi periyodunda hükümetler destekleyici siyasetler ortaya koydu. Bir tek Türkiye mart ayında bu önlemleri açıklarken istihdam dostu, yani dolaylı olarak büyüme dostu bir öncelik olduğunu deklare etti. Bunu ABD, İngiltere deklare etmedi, AB deklare etmedi.
Türkiye aslında tercihini büyümeden yana kullanmıştır. İstihdam dostu bir model vardır. Önümüzdeki yıl da bu çerçeveye uygun halde ince ayarların yapılması beklenmektedir.
Kredi sistemi problemi son aylarda dikkat çekiyor. Şöyle tenkitlere bahis oldu: Sizin bir numaralı misyonunuz fiyat istikrarı, siz kimlerin kredi kullandığından bahsediyorsunuz bu sizin eleştiriniz midir? Denildi. Merkez Bankası kağıt üzerinde koyduğu parametrelerle ilerlemez. Merkez Bankası enflasyonla birinci derecede ilgilidir. Fakat enflasyon büsbütün Merkez Bankası’nın ortaya çıkardığı sonuçtur. Enflasyon hepimizin mevzusudur. Merkez Bankası’nın kredi sistemindeki hassasiyeti şudur: Çok para enflasyonla çabayı zorlaştırır.
FAİZ İNDİRİMLERİ KREDİLERE NASIL YANSIDI?
Uludağ Üni. Doç. Yüksel Okşak ise mevzuyla ilgili şu sözleri kullandı: “Ekonomide temel problem beklentileri direktörüz, piyasanın bu beklentileri kabul etmesidir. Türkiye iktisat modelinde birinci bahsedildiğinde piyasada kabul ediliş yoktu, bu vakitle oturmaya başladı.
Aslında bu bir duruştur. Makroihtiyati önlemlerle kredilerde makas daraldı. Geçen ayki faiz kararı ve bugün açıklanan faiz kararını olumlu buluyorum. Her ikisi de piyasa beklentilerini yönetecek argümanler içeriyor. Aralık ayına yapılan işaret, faiz azaltım düzeneğinin durdurulduğunu belirtiyor olması bile piyasanın fiyatlanmasında önemli bir durum almayı işaret ediyor.
Bunun bugünden ismini koymak güç. Dünyadaki resesyon beklentilerine bağlı olarak makroihtiyati önlemler devreye girecek. İstihdam bazlı girebilir. Resesyon bizi de etkileyecek. Metinde talebin zayıflamasına işaret ediliyor. Türkiye ne kadar etkilenecek? İhtiyati önlemler devreye girebilir. Bunun karşılığını önümüzdeki günlerde tansiyona nazaran karar vereceğiz.
Bugün borç kredi sarmalına teşebbüs durumda. Large, medium iktisat tarifeleri sonuç vermiyor. Ülkenin kendi gerçekleri, istihdam yapısıyla uyumlu iktisat siyasetleri daha sonuç verir hale geliyor.
Türkiye yolunu faiz indirimi ile makroihtiyati önlemler, maliye ile destekledi. Bunu da liralaşma stratejisiyle ön plana çıkardı. Bugün izlenen siyasetlerin tutarlılığı ve doğrululuğu var piyasalar bunu kabul etmiş durumda.